«Όσο μπορείς…»

Ο Κωνσταντίνος Καβάφης

Εξ αρχής δηλώσαμε τις προθέσεις μας. Να παρουσιάσουμε την προσφορά και την διαχρονικότητα του έργου του Στέλιου Καζαντζίδη. Όχι να τον επιβάλλουμε φολκλοριστικά σε ένα κόσμο που συνεχώς αλλάζει. Αυτό το κάνουν άλλοι… Να είναι καλά.

Καταθέτουμε τα διαπιστευτήριά μας εδώ και δύο περίπου χρόνια. Με κόπο και σοβαρότητα· και δεν αποσκοπούμε παρά στο να κρίνουμε και να κριθούμε. Κρίνε για να κριθείς. Κριτική στάση, λοιπόν, και απέναντι στον Καζαντζίδη, όπως και σε κάθε μορφή τέχνης. Και τι εξυψώνει τον άνθρωπο και καλλιεργεί την κριτική του ικανότητα περισσότερο από την παιδεία; Αυτή επιδιώκουμε, άλλωστε, και μέσα από το τραγούδι και τη μουσική, που κινούνται στο κατεξοχήν πνευματικό. Και το πνευματικό είναι το κατεξοχήν ανθρώπινο και όχι η απροσδιοριστία που τρομάζει τους “δειλούς” και ικανοποιεί τις βουλές των «αρχόντων».

Η τέχνη, λοιπόν, απευθύνεται σε όλους γιατί παράγεται από όλους, άμεσα ή έμμεσα. Ακόμα και η προσωπικότητα – του καλλιτέχνη στην προκειμένη - είναι η έκφραση του όλου της συνύπαρξης μέσω των δημιουργικών τάσεων του ατόμου.

Μην σας γελούν αυτοί που λένε πως, τάχα, η τέχνη απευθύνεται σε άλλους και όχι σε σας. Πως η μουσική είναι ανώτερη ή κατώτερη, για σπουδαίους και ασήμαντους αντίστοιχα. Ακούστε για να κρίνετε! Διαβάστε για να κρίνετε! Και έπειτα κρίνετε για να προκαλέσετε και να κριθείτε… Ούτε οι δήθεν γνώστες έχουν αξία επειδή «γνωρίζουν», μα ούτε και οι «λαϊκοί» αξίζουν επειδή αγνοούν. Με λύπη διαπιστώνουμε πως οι περισσότεροι θεωρούν προσόν το να μη διαβάζουν και αυτοί που διατείνονται πως διαβάζουν δεν διαβάζουν επί της ουσίας.

Τις προάλλες θυμηθήκαμε ένα ποίημα του Καβάφη με τίτλο «Όσο μπορείς»:


Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,  
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον όσο μπορείς: 
μην την εξευτελίζεις μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου, 
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες. 

Μην την εξευτελίζεις πιαίνοντάς την, 
γυρίζοντας συχνά κ' εκθέτοντάς την, 
στων σχέσεων και των συναναστροφών την καθημερινήν ανοησία, 
ως που να γίνει σα μια ξένη φορτική.



Βλέπετε, λοιπόν,πως η υψηλή ποίηση δεν απευθύνεται στους λίγους; Μην εξευτελίζετε, λοιπόν, τη ζωή σας μέσα σε αυτή τη γελοιότητα, σε αυτή την επίφαση που ονομάζουν κοινωνική ζωή, δημόσιες σχέσεις, πολιτεία, κοινωνία…

Κι ο Καζαντζίδης, άλλωστε, με τη στάση του αυτό δεν ήταν; Ένας περιφρονητής αυτής ακριβώς της ψευτιάς, που συντηρεί μόνο ανακλήσεις της ζωής. Ανακλήσεις που περιφέρονται, κατέχουν θώκους εξουσίας, βγάζουν λεφτά, καταναλώνουν ότι τους δίνουν αφειδώς και εκτιμούν μόνο ότι πληρώνουν με το αζημίωτο, προασπίζοντας με σθένος την τάξη και αντιδρώντας στο πλαίσιο που τους το επιτρέπουν.

Ο Καζαντζίδης εν κατακλείδι, δεν ήταν ούτε ο "Στελάρας των λαϊκών ανθρώπων", ούτε "ο καλός άνθρωπος" ή "ο άνδρας με το τίμιο βλέμμα" όπως κατά καιρούς έχουν γράψει, ούτε τίποτα…

Υπήρξε ίσως μοναδική στον κόσμο περίπτωση καλλιτέχνη, που στάθηκε στο ύψος του και περιφρόνησε αυτά, που οι άλλοι ιδιοτελείς «χειροτέχνες» (και όχι καλλιτέχνες), κατά τον Όσκαρ Ουάιλντ, επιδιώκουν.

Δηλαδή τον πλούτο, την ανταμοιβή, την προβολή, τις ανούσιες συναναστροφές. Όσο μπορούσε…

ΥΓ. Σας ευχόμαστε χρόνια πολλά και καλή χρονιά. Περιμένουμε την συνδρομή σας. Διαδώστε το stelioskazantzidis.blogspot.com, σχολιάστε τις δημοσιεύσεις μας, προτείνετέ μας θέματα, στείλτε μας υλικό προς αξιολόγηση και δημοσίευση. Κάθε βοήθεια ευπρόσδεκτη.


Διαβάστε ακόμα:

• Αναδημοσίευση δικών μας κειμένων στην έκδοση "Λαϊκό τραγούδι - Η αυθεντική ιστορία" του National Geographic
• Δημήτρης Χριστοδούλου
• Και η αστειότητα συνεχίζεται
• Βρε μανία με το έντεχνο
• Περί παρακμής
• «Κρατικοποιείστε τη φωνή μου»