«Ένα γλέντι με τον Στελάρα»

Θανάσης Σοφράς και Στέλιος Καζαντζίδης
στο STUDIO του Τάσου Κυριαζή

«Η επιθυμία ήταν παλιά. Η πρόταση από μας τους αγαπημένους φίλους, ήταν κοινή και ανανεωνόταν διαρκώς. Ο αυθορμητισμός του Στέλιου εκδηλώθηκε τώρα. Πριν 25 μέρες. Είπε: Θα κάνουμε δίσκο, ένα γλέντι με τους φίλους μου, την ημέρα της γιορτής μου. Θα ηχογραφήσουμε ζωντανά μέσα σε μια ταβέρνα, τα τραγούδια μου, τα διαμάντια μου…», έγραψε ο Πάνος Γεραμάνης στο εσώφυλλο του δίσκου «Ένα γλέντι με τον Στελάρα». 

Ο δίσκος κυκλοφόρησε από την MBI στα 1993 ως μοναδικό ντοκουμέντο, ως ζωντανή ηχογράφηση. Πράγματι η ζωντανή ηχογράφηση θα ήταν είδηση, καθώς ο Καζαντζίδης απείχε από τις ζωντανές εμφανίσεις στα νυχτερινά κέντρα από το 1966. Η ηχογράφηση όμως, δεν ήταν ζωντανή ή μάλλον (γιατί κατά κάποιον τρόπο ζωντανή ήταν) δεν έγινε στην ταβέρνα «Χρυσό Πέταλο» στους Θρακομακεδόνες, όπως αναγράφεται στο οπισθόφυλλο του δίσκου. 

Έγινε στο STUDIO του Τάσου Κυριαζή. Ο Θανάσης Σοφράς, βασικός συντελεστής του δίσκου αυτού - συμμετείχε παίζοντας κοντραμπάσο -  κατόπιν επικοινωνίας μαζί του, μας έστειλε ένα κείμενο που πρωτοδημοσιεύτηκε στο βιβλίο «Κι όσο υπάρχεις θα υπάρχω» (εκδόσεις Ατραπός) του Κώστα Μπαλαχούτη. Ο Θανάσης Σοφράς είναι διακεκριμένος μουσικός με σημαντικές συνεργασίες. Νίκος Ξυλούρης, Διονύσης Σαββόπουλος, Γιώργος Νταλάρας, Στέλιος Καζαντζίδης, είναι μερικοί από τους εξέχοντες συνεργάτες. 

Αναδημοσιεύουμε:  «Το καλοκαίρι του 1993, έπαιζα με μια λαϊκή κομπανία, όπου συμμετείχαν οι Κώστας Παπαδόπουλος, Σπύρος Λιόσης, Θόδωρος Παπαδόπουλος, Μεξαντωνάκης κ.ά. Στη συνέχεια το σχήμα μεταφέρθηκε στα «Δειλινά», όπου τραγουδούσαν οι Δημήτρης Μητροπάνος και Αλέκα Κανελλίδου. Εκεί ο Αντώνης Γούναρης – κιθαρίστας και μέλος της ορχήστρας – μου πρότεινε να παίξω σε ένα δίσκο του Καζαντζίδη. Δεν το συζήτησα καν. Ο δίσκος μπορεί να είναι «ζωντανός» αλλά όπως γίνεται πλέον, περνάει και από το studio. Ο συγκεκριμένος γράφτηκε στου Κυριαζή, το mastersound. Ήρθε ο Καζαντζίδης, «είδαμε το Θεό», και ξεκινήσαμε… Προβλεπόταν να ηχογραφηθούν είκοσι τρία κομμάτια. Γράφουμε τα πρώτα τρία χωρίς φωνή, και κάποια στιγμή ο Γούναρης* λέει στον Στέλιο που στεκόταν στο κοντρόλ και μας παρακολουθούσε: "Δεν έρχεσαι να μας βοηθήσεις, να κάνεις έναν οδηγό φωνής, να φτιαχτούμε κι εμείς λίγο;". Πράγματι, μπήκε ο Στέλιος και έκανε πολύ άνετα έναν οδηγό φωνής. Δεν υπήρχε λόγος να ζοριστεί, αφού έτσι κι αλλιώς θα τα ξανατραγουδούσε. Ανατριχιάσαμε… Αυτό έγινε και για τα υπόλοιπα τραγούδια. Όμως οι ερμηνείες του ήταν τόσο τέλειες και αψεγάδιαστες, που τελικά δε χρειάστηκε να ξαναγραφούν τα κομμάτια. Κρατήσαμε τους οδηγούς φωνής, που ουσιαστικά είναι και η τελική εκτέλεση που ακούμε στο δίσκο. Τόσα χρόνια στη δισκογραφία κι έχοντας συνεργαστεί με σπουδαίους ερμηνευτές, δεν έχω ξανασυναντήσει ποτέ άλλοτε κάτι σαν κι αυτό. Θα το θυμάμαι σε όλη μου τη ζωή. Τα τραγούδια αυτά ο Καζαντζίδης τα είχε μέσα του. Ήταν παιδιά του, προέκταση του εαυτού του. Βιώματα του. Τα είχε τραγουδήσει τόσες φορές στο παρελθόν και ήταν ευχαριστημένος που τα ξαναέλεγε και πάλι. Υπήρχε μια μοναδική χημεία μεταξύ ερμηνευτή και υλικού. Θυμάμαι ότι ήταν πάρα πολύ συνεργάσιμος. Απλός, φιλικός, πάντα με ένα μειλίχιο χαμόγελο στα χείλη. Το τελευταίο βράδυ των εγγραφών, που συνέπεσε με τη γιορτή του, πήγαμε στη γνωστή πια ταβέρνα, στους Θρακομακεδόνες, όπου το γλέντι που στήνεται είναι κυριολεκτικά αυτοσχέδιο. Οργανώθηκε αυθόρμητα εκείνη τη στιγμή. Εκεί ο Καζαντζίδης μας καθήλωσε. Τραγούδησε με την ψυχή του. Η φωνή του γεμάτη, δυνατή, δονούσε την ατμόσφαιρα». 

Γιάννης Παλαιολόγου, Ανδρέας Καϊάφας, Θανάσης Σοφράς και Στέλιος Καζαντζίδης
στην ταβέρνα «Χρυσό Πέταλο»

Η ηχογράφηση διήρκεσε εφτά ημέρες. Ξεκίνησε στις 20 Νοεμβρίου του 1993 και ολοκληρώθηκε στις 26 του ίδιου μήνα, ανήμερα της ονομαστικής εορτής του Καζαντζίδη. Την ολοκλήρωση της ηχογράφησης ακολούθησε γλέντι στην ταβέρνα «Χρυσό Πέταλο» στους Θρακομακεδόνες. Τα επιφωνήματα και τα χειροκροτήματα, που ακούγονται στο δίσκο, είναι «παρμένα» από εκεί και προστέθηκαν εκ των υστέρων. Λίγες ημέρες αργότερα (στις 30 Νοεμβρίου) αποσπάσματα από το γλέντι μεταδόθηκαν από τη τηλεόραση του ΣΚΑΪ, σε συνέντευξη που παραχώρησε ο Στέλιος Καζαντζίδης στον Παύλο Τσίμα, παρουσιαστή, τότε, της εκπομπής Metro. Την παραμονή της πρωτοχρονιάς, έγινε και η τηλεοπτική - μπορούμε να πούμε - παρουσίαση του δίσκου, και μεταδόθηκε παράλληλα με μια συνέντευξη του Στέλιου, στην τηλεόραση του ΣΚΑΪ. Αυτή τη φορά, «οικοδεσπότης» ήταν ο Αντώνης Ανδρικάκης. Τις τηλεοπτικές ανάγκες κάλυψαν τα πλατώ του Δράκου - παλιό στούντιο της Columbia, όπου και έγινε η «μαγνητοσκόπηση των τραγουδιών» - που ακούστηκαν, σε playback, κατά τη διάρκεια της εκπομπής. 

Αξίζει να κάνουμε μια επιγραμματική αναφορά στους συντελεστές του δίσκου: Γιάννης Παλαιολόγου (Μπουζούκι), Βασίλης Ηλιάδης (μπουζούκι, μπαγλαμά), Κώστας Σταματάκης (ακορντεόν), Μάριος Κώστογλου και Αντώνης Γούναρης (κιθάρα), Θανάσης Σοφράς (κοντραμπάσο) και Ανδρέας Παππάς (κρουστά). 

Πέρα από την Πίτσα Παπαδοπούλου φωνητικά πλαισιώνουν τον Καζαντζίδη και οι Θέμης Αδαμαντίδης, Γιώργος Λιανός, Γιώργος Μαρίνης και Λίζα Βρετού. 

Κλείνοντας θέλουμε να ευχαριστήσουμε τον Θανάση Σοφρά για την επικοινωνία που είχαμε και για τις πληροφορίες που μας έδωσε. Τον ευχαριστούμε διπλά για τις φωτογραφίες που μας παραχώρησε, οι οποίες βέβαια, για να είμαστε ακριβείς, δημοσιεύτηκαν και στο βιβλίο του Κώστα Μπαλαχούτη «Κι όσο υπάρχεις θα υπάρχω» (Εκδόσεις Ατραπός). 

* Σύμφωνα με άλλες αναφορές σε συνεντεύξεις του Θανάση Σοφρά, αυτός που προέτρεψε τον Καζαντζίδη να ηχογραφήσει μαζί με την ορχήστρα, ήταν ο Βασίλης Ηλιάδης. 

Παρακολουθήστε ένα απόσπασμα από το ζωντανό γλέντι στο «Χρυσό Πέταλο» στις 26 Νοεμβρίου του 1993, όπως μεταδόθηκε από την τηλεόραση του ΑΝΤ1. Η επιλογή αυτού του αποσπάσματος, έγινε για λόγους ποιότητας ήχου. Παρακαλείσθε να αγνοήσετε τα σχόλια της δημοσιογράφου, που καλύπτει το ρεπορτάζ. 

Διαβάστε ακόμη: 

• Ένα από τα τραγούδια που τελικά δεν συμπεριλήφθηκε στο δίσκο