Κριτική - "Τ’ αχνάρια ενός μύθου"

Στέλιος Καζαντζίδης απεβίωσε στις 14 Σεπτεμβρίου του 2001. Έκτοτε, πέρασαν 7 χρόνια. Τί έγινε μέσα στα επτά αυτά χρόνια αναφορικά με εκείνον; Αρκετά πράγματα γίνανε. Συνολικά όμως έγινε μια «τρύπα στο νερό».

Δε θα ασχοληθούμε σήμερα με τους συλλόγους, ούτε θα καταπιαστούμε με τις ατομικές προσπάθειες πολλών, που θέλησαν να αποτίσουν φόρο τιμής στον Στέλιο Καζαντζίδη.

Θα κρίνουμε την τελευταία εκδοτική προσπάθεια της συζύγου του της κας Βάσως Καζαντζίδη με τίτλο "Τ’ αχνάρια ενός μύθου" που ήταν, ίσως, η απέλπιδα προσπάθεια για να παρουσιαστεί το έργο του Καζαντζίδη ολοκληρωμένα.

Όλα άρχισαν τον περασμένο Μάιο, στον χώρο της «Τεχνόπολης» στο Γκάζι όπου ο Δήμος Αθηναίων διοργάνωσε ένα αφιέρωμα έξι ημερών στον Στέλιο Καζαντζίδη. Το αφιέρωμα δεν ήταν καλό. Εκεί ανακοινώθηκε για δεύτερη φορά, ότι τον Σεπτέμβρη του 2008 θα αρχίσει η κυκλοφορία του έργου "Τ’ αχνάρια ενός μύθου". Και λέμε δεύτερη φορά, γιατί είχε πρωτοαναφερθεί στην εκπομπή  "Στην υγειά μας" στη Νέα Ελληνική Τηλεόραση (ΝΕΤ).

H υπόσχεση έγινε πράξη. Το έργο - αφιέρωμα - κυκλοφόρησε σε τέσσερα κομμάτια με το περιοδικό "Τηλεθεατής".

Το έργο - που επιμελείται ο Πάνος Α. Υφαντής - περιλαμβάνει 4 ωριαία DVD, ένα βιβλίο με πλούσιο φωτογραφικό υλικό και συνοπτική παρουσίαση της ζωής του Στέλιου Καζαντζίδη και έναν κατάλογο υποτίθεται με την πλήρη δισκογραφία του τραγουδιστή.

Γενικά θα χαρακτηρίζαμε το έργο ελλιπές. Πρόχειρο.

Το βιβλίο είναι ένα έντυπο περίπου 160 σελίδων. Βρίθει φωτογραφιών και όντως δίνει μια επαρκή πληροφόρηση για τη ζωή και την καλλιτεχνική δραστηριότητα του Στέλιου Καζαντζίδη.

Και κρίνεται επαρκής η πληροφόρηση, στο βαθμό που όποιος αγνοεί το Στέλιο Καζαντζίδη, μαθαίνει, στοιχειωδώς, ποιος ήταν ο τραγουδιστής αυτός. Δεν περιμέναμε, ασφαλώς, σε μικρές παραγράφους να αναλυθεί η πολυσχιδής προσωπικότητα του Στέλιου Καζαντζίδη.

Από την άλλη όμως, είναι αδιανόητο να δίδεται φωτογραφικό υλικό ασχολίαστα και ατεκμηρίωτα. Τα πρόσωπα που εμφανίζονται, ο χρόνος και ο τόπος δεν προσδιονται. Περιμέναμε το βιβλίο που εκδίδει η γυναίκα του Στέλιου Καζαντζίδη να είναι εργαλείο στα χέρια του μελετητή του μέλλοντος.

Παράλληλα είναι ανάρμοστο ανάμεσα στις φωτογραφίες του Καζαντζίδη, να παρεμβάλλονται φωτογραφίες προσώπων που συμπτωματικά συνδέθηκαν φιλικά μαζί του ενώ ο πρωταγωνιστής του βιβλίου, δηλαδή ο Στέλιος Καζαντζίδης δεν είναι παρών.

Να τονίσουμε εδώ, ότι απουσιάζουν παντελώς, οι συνεργάτες του λαϊκού τραγουδιστή.

Έπρεπε να προσεχθούν όλα αυτά. Εκτός και αν έγιναν εκούσια και σκόπιμα...

Το ντοκιμαντέρ, δηλαδή τα τέσσερα DVD διάρκειας 55 λεπτών το καθένα, είναι αδιάφορο.

Για όσους δε μπόρεσαν να το δουν, πρόκειται για μια αφήγηση της ζωής του Στέλιου Καζαντζίδη πλαισιωμένη από τραγούδια, ερμηνείες του μεγάλου Έλληνα τραγουδιστή και εικόνες γενικού περιεχομένου, από την Αθήνα της δεκαετίας του 60 και όχι μόνο. Το μόνο αξιοσημείωτο είναι κάποιες προσωπικές τραγουδιστικές στιγμές του Στέλιου Καζαντζίδη.

Κοντολογίς, φτιάχτηκε μια ωραία ιστοριούλα, χωρίς όμως σαφείς αναφορές στους πολέμιους του Στέλιου Καζαντζίδη και στις συγκρούσεις που τον έστειλαν για χρόνια στο περιθώριο της δισκογραφίας και των ζωντανών εμφανίσεων.

Βέβαια το ντοκυμαντέρ κρύβει και ευχάριστες εκπλήξεις. Για πρώτη φορά ακούμε τον Στέλιο Κααντζίδη να τραγουδάει σε παρέα με την κιθάρα του το "Δε ζούνε τα πουλά χωρίς τραγούδια" και στα τούρκικα τη γνωστή "Μανόλια". Όσοι λατρεύουν τον Στέλιο Καζαντζίδη, αυτό περιμένανε. Ντοκουμέντα.

Δυστυχώς ή ευτυχώς το ντοκιμαντέρ αφορά περισσότερο σε εκείνους που αγνοούν την ιστορία του καλλιτέχνη. Ίσως αυτοί είναι και οι περισσότεροι… Είναι θα λέγαμε μια πρώτη γνωριμία μμε τον τραγουδιστή.

Μελανό σημείο της όλης προσπάθειας είναι ο τρόπος που οι συντελεστές του έργου συνέδεσαν το μύθο του Στέλιου Καζαντζίδη με τη σημερινή εποχή.  Αντί λοιπόν να φροντίσουν να προβάλουν τη διαχρονικότητα του έργου του Καζαντζίδης, πέτυχαν το ακριβώς το ανάποδο.

Είναι δυνατόν - και απευθυνόμαστε στους συντελεστές του αφιερώματος - να περιγράφουν την ποδηγέτηση νέων ανθρώπων με εικόνες διασκέδασης προηγούμενων δεκαετιών; Είναι δυνατόν, να τραγουδάει ο Καζαντζίδης το "Έρχονται χρόνια δύσκολα" και εσείς να δείχνετε τον εργάτη του 50; 

Το πιο σημαντικό κομμάτι του αφιερώματο, τέλος, ήταν ο πλήρης κατάλογος της δισκογραφίας του Στέλιου Καζαντζίδη. Είναι και το μόνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για μελλοντική έρευνα. Ήταν υποχρεωμένοι, λοιπόν, να κάνουν σοβαρή δουλειά.

Και σε αυτό το κομμάτι το αποτέλεσμα είναι κατώτερο των προσδοκιών. 

Καταρχήν, λείπουν τραγούδια. Κατά δεύτερον παρατίθενται πολλά τραγούδια, περισσότερες από μια φορές και όχι ως επανεκτελέσεις. Χαρακτηριστικά παραδείγματα; "Το χαμένο κορμί" και το "Είμαι ένα κορμί χαμένο" είναι το ίδιο τραγούδι με διαφορετικό τίτλο. "Το παράπονο του ξενιτεμένου" και το "Σαν απόκληρος γυρίζω", επίσης. Κατά τρίτον, σε διαφορετική ημερομηνία και με άλλους δημιουργούς (!!!), δηλώνεται το ίδιο τραγούδι. Παράδειγμα; "Άπονη καρδιά", 1953 (Χρήστος και Μέλπω Κολοκοτρώνη) και "Άπονη καρδιά" 1955 (Στέλιος Χρυσίνης και Χρήστος Κολοκοτρώνης).

Στα παραπάνω έρχεται να προστεθεί η κυκλοφορία του έργου με ένα περιοδικό όπως ο "Τηλεθεατής". Όσο και αν επιχειρηματολογεί η Βάσω Καζαντζίδη δεν μπορεί να μας πείσει.

Είπε, ότι με τον τρόπο αυτό θα έφθανε φτηνά στα χέρια του κόσμου το αφιέρωμα. Αλήθεια, κυρία Βάσω θεωρείτε λίγα για έναν οικογενειάρχη εργαζόμενο τα 50 ευρώ;

Κι έπειτα πώς σας φαίνεται ένα κομμάτι του Ελληνικού πολιτισμού να κρέμεται στα περίπτερα;

ΥΓ: Οι ελλείψεις, τα λάθη και ό,τι άλλο χαρακτηρίζει το αφιέρωμα που προσπάθησε να κάνει η σύζυγος του Στέλιου Καζαντζίδη, καθιστούν την ύπαρξη μας υποχρεωτική. Η ανάγκη για ολοκληρωμένη προβολή της προσφοράς του Στέλιου Καζαντζίδη, κρίνεται επιτακτική. Όσοι "πιστοί"…