"Κρατικοποιείστε τη φωνή μου!"

Σταύρος Ξαρχάκος

Η «Φτωχολογιά» σε μουσική Σταύρου Ξαρχάκου, είναι το δεύτερο (τυπικά) τραγούδι του στιχουργού, Λευτέρη Παπαδόπουλου.

Μετά την ηχογράφηση με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση στα 1963, το τραγούδι επανακυκλοφόρησε το 1965 σε ερμηνεία Στέλιου Καζαντζίδη και Μαρινέλλας.

Η «Φτωχολογιά» ή «Στα χέρια σου μεγάλωσαν» όμως, κρύβει μια ιστορία που φανερώνει τη συλλογιστική των δισκογραφικών εταιριών, η οποία συλλογιστική εκφράζεται στο πρόσωπο των δισκογραφικών παραγωγών και των διευθυντικών στελεχών.

Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος,  το 1996,  θα δηλώσει στον Γιώργο Τσάμπρα (περιοδικό «Δίφωνο», τεύχος 15):

«Στο πρώτο μου κιόλας τραγούδι οι “λυγμοί”, που πλέκει “ψιλοβελονιά” η “Φτωχολογιά” γίναν καημοί από τους αρμόδιους. Αδιαφορώντας για το ότι έτσι εκτίθεμαι εγώ, που βάζω την ίδια λέξη σε δύο στίχους, που ο ένας ακολουθεί τον άλλο.».

Η λογική, που αναπτύσσεται στα πλαίσια της κεφαλαιοκρατίας, επιβάλει κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα στο πεδίο της μουσικής παραγωγής – και παντού, να αποσκοπεί στο κέρδος. Αυτό είναι μια καθολική αλήθεια, άσχετα με τη δική μας ιδεολογική τοποθέτηση.

Παρόλο που η δήλωση του Λευτέρη Παπαδόπουλου δε σχετίζεται άμεσα με την προηγούμενη διαπίστωση, εν τούτοις οδηγεί σε μια δεύτερη διαπίστωση, παράγωγη της πρώτης:

Οι «αρμόδιοι» των δισκογραφικών, μολονότι είναι ικανοί οικονομικοί διαχειριστές, καθώς αποτελούν δημιουργήματα του παρόντος οικονομικού συστήματος, αγνοούν τη μουσική παράδοση του τόπου, δεν στοχεύουν πάντα στο καλαίσθητο αποτέλεσμα (έστω και στα πλαίσια της εμπορευματοποίησης της τέχνης) και αδιαφορούν συνειδητά για τον ρόλο, που οφείλει να επιτελέσει ο καλλιτέχνης. 

Λευτέρης Παπαδόπουλος

Με τον τρόπο που αντιμετώπισαν το τραγούδι και συνεχίζουν να διαχειρίζονται τη μουσική παραγωγή, στερούν από εμάς σημαντικές καλλιτεχνικές δημιουργίες.

Φανταστείτε απλά, πόσοι στίχοι αλλοιώθηκαν κατά το εμπορικό «πρέπει» ή πόσες δημιουργίες έμειναν στα αζήτητα λόγω τεχνοκρατικής αντίληψης των διευθυντικών στελεχών των εταιριών.

Ας μην αναφερθούμε καλλίτερα στα δισκογραφικά συμβόλαια, που στάθηκαν εμπόδιο σε σπουδαίες καλλιτεχνικές συνεργασίες.

Προσθέστε σε όλα αυτά, τις σύγχρονες επινοήσεις των εταιριαρχών, όπως τα μουσικά ριάλιτι ή οι υποτιθέμενες μουσικές σχολές, που συγκροτούν μια βιομηχανία παραγωγής απροσδιόριστων επαγγελματιών, οι οποίοι θα στελεχώσουν μια κερδοφόρα «επιχείρηση»…

Η «επιχείρηση» αυτή περιλαμβάνει τα life style περιοδικά, τις τηλεοπτικές εκπομπές, τα νυχτερινά κέντρα, τη δισκογραφία…

Μην βιαστείτε να εξάγετε ανούσια συμπεράσματα. Μην καταλήξετε σε πλασματικά διλήμματα του τύπου «εμπορικό ή έντεχνο».

Οι δισκογραφικές εταιρείες αξιολογούν με οικονομικά κριτήρια τη μουσική δημιουργία. Είτε «εμπορικό», είτε «έντεχνο», όποιος τα «φέρνει», τα «παίρνει». 

Αυτό που πρέπει να εξετάζουμε είναι το αισθητικό αποτέλεσμα συνδυαστικά με τα κίνητρα μουσικής παραγωγής. Αναρωτηθήκατε ποτέ, πόσο «έντεχνα» πολλοί σημαντικοί δημιουργοί και τραγουδιστές, ενίσχυσαν (εκούσια ή ακούσια) ένα σύστημα, που επιβιώνει πλέον, συντηρώντας εμπορικούς «επαγγελματίες καλλιτέχνες»;

Ίσως ο Στέλιος Καζαντζίδης  - λόγω βιωματικής αντίληψης της κοινωνικοοικονομικής πραγματικότητας και όχι λόγω στέρεας ιδεολογικής συγκρότησης - λέγοντας «κρατικοποιείστε τη φωνή μου!», θέλησε να αποτρέψει όλα αυτά που κωλύουν την καλλιτεχνία, ενώ ενισχύουν τις μεγάλες, πολυεθνικές πια, εταιρίες.


Διαβάστε ακόμα:

• Και η αστειότητα συνεχίζεται
• «Όσο μπορείς»
• Βρε μανία με το έντεχνο