Στέλιος Καζαντζίδης 1931 - 2001: «Ο δρόμος της επιστροφής» (BINTEO)

Στα 1987 ο Στέλιος Καζαντζίδης επανέρχεται στη δισκογραφία με το δίσκο «Ο δρόμος της επιστροφής», μετά από απουσία δώδεκα περίπου χρόνων. Είναι λίγο - πολύ γνωστή η πολύχρονη διαμάχη του με τη δισκογραφική εταιρεία «ΜΙΝΩΣ» (οι ακριβείς λόγοι, ωστόσο, παραμένουν στους πολλούς άγνωστοι) , διαμάχη που τον ανάγκασε να αποχωρήσει από τη δισκογραφία στα 1975, μετά και την κυκλοφορία του «Υπάρχω».

Ο «δρόμος της επιστροφής» ήταν ένας από τους περίπου τέσσερις δίσκους, που βάσει συμβολαίου, χρωστούσε στον Μάκη Μάτσα. Το συμβόλαιο αυτό, που ανανέωσε το 1972 ο Καζαντζίδης, τερματίστηκε στις 17 Απριλίου του 1986 στη Βουλή των Ελλήνων. Ο Αντώνης Τρίτσης - υπουργός Παιδείας στην, τότε, κυβέρνηση ΠΑ.ΣΟ.Κ, εισήγαγε την τροπολογία με γενικό αριθμό 378 και ειδικό 36. Η τροπολογία αυτή έγινε δεκτή και ψηφίστηκε ως άρθρο 46 του σχεδίου νόμου, άρθρο που καταργήθηκε με το άρθρο 72 του νόμου 2121/1993.

Ο δίσκος κυκλοφόρησε τον Μάρτιο του 1987. Η ηχογράφηση έγινε στο στούντιο ECHO με ηχολήπτες τους Τάκη Φιλιππίδη και Χρήστο Κοσμά, ενώ της παραγωγής επιμελήθηκε ο Αχιλλέας Θεοφίλου.

Ο Τάκης Φιλιππίδης σε συνέντευξη στον Θάνο Κουτσανδρέα (περιοδικό «Λαϊκό Τραγούδι» τεύχος 22), αναφέρει: «Το 1987 που κάναμε το δρόμο της επιστροφής, ο Στέλιος είχε τρομερό άγχος γιατί νόμιζε ότι είχε πέσει η φωνή του. Στην πραγματικότητα ήταν σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα. Ίδια φωνή είχε όπως στο «Υπάρχω». Μετά από λίγο καιρό ξαναβρήκε το ρυθμό του και η ηχογράφηση τελείωσε κανονικά. Την περίοδο που ηχογραφούσαμε στο στούντιο, γινόταν χαμός από κόσμο. Περνούσαν διάφοροι γνωστοί και άγνωστοι να δουν πως τραγουδάει μετά από τόσο καιρό. Εγώ πιστεύω πως ο δίσκος αυτός ετοιμάστηκε βιαστικά. Δεν είχε τα τραγούδια που περίμενε ο κόσμος».

Σχετικό δημοσίευμα σύμφωνα
με το οποίο, οι πωλήσεις
ξεπέρασαν τις 150.000!

Μετά 12 χρόνια απουσίας, η επιτυχία ενός νέου δίσκου του Καζαντζίδη θεωρούνταν δεδομένη. Σύμφωνα με δημοσιεύματα εφημερίδων αλλά και μαρτυρίες συντελεστών, οι πωλήσεις ξεπέρασαν τις 150.000 στις πρώτες μέρες κυκλοφορίας. Βέβαια, ο Μάκης Μάτσας, ιδιοκτήτης τότε της «ΜΙΝΩΣ», αξιολόγησε διαφορετικά τα πράγματα. Χαρακτηριστικά θα δηλώσει στον Νίκο Φρονιμόπουλο για το περιοδικό «Εικόνες»: «Όχι (δεν έγινε επιτυχία ο δίσκος), γιατί ύστερα από τόσα χρόνια ο Στέλιος δεν είχε προσαρμοστεί στις εξελίξεις της θεματολογίας του τραγουδιού.».

Κανείς δε μπορεί να επιβεβαιώσει με σιγουριά τη μία ή την άλλη εκδοχή, δεδομένου ότι στοιχεία που αφορούν στις πωλήσεις δίσκων δε διατίθενται εύκολα. Βέβαια, αξίζει να σημειώσουμε πως την κυκλοφορία του δίσκου ακολούθησε μια έντονη φημολογία για «σαμποτάρισμα» της δουλειάς του Στέλιου Καζαντζίδη, δουλειάς που επισφράγιζε μια δυσμενή, για την «ΜΙΝΩΣ», εξέλιξη, καθώς ο Καζαντζίδης έμενε ελεύθερος. Το τελικό ηχητικό αποτέλεσμα του δίσκου κρίνεται, ομολογουμένως, μέτριο. Αυτό και μόνο το γεγονός, αρκούσε για να θεωρήσουν κάποιοι πως η εταιρεία προσπάθησε να απαξιώσει και να υποβαθμίσει το ίδιο της το προϊόν.

Όλα αυτά ασφαλώς κινούνται στο χώρο μιας έντονης συνομωσιολογίας, ωστόσο, το αποτέλεσμα της ηχογράφησης στο δίσκο «Ελεύθερος» (δίσκος που κυκλοφόρησε ένα περίπου χρόνο μετά με το σήμα της Polygram) είναι εντυπωσιακά βελτιωμένο, από κάθε άποψη.

Από τα δεκατρία τραγούδια του δίσκου «Ο δρόμος της επιστροφής» (δώδεκα καινούργια και μία επανεκτέλεση: «Το αμαρτωλό σου σώμα», Πρώτη εκτέλεση: Πρόδρομος Τσαουσάκης , Άννα Μπέλλα, 1953) δύο τραγούδια συνεχίζουν να ακούγονται σήμερα στα νυχτερινά μαγαζιά διασκέδασης. Το ένα είναι το «Εγώ είμαι αητός» των Β. Βασιλειάδη και Λ. Παπαγιαννοπούλου και το άλλο «Το δικό σου αμάρτημα» του Γιάννη Πάριου. Το δεύτερο μάλιστα, πρόσφατα (αν και αυτό δεν έχει ιδιαίτερη σημασία για μας, απλά το αναφέρουμε) ψηφίστηκε στην εκπομπή «Chart Show» της τηλεόρασης του ALPHA, ως το δημοφιλέστερο ζεϊμπέκικο των τελευταίων 30 χρόνων.

Στο βίντεο που ακολουθεί παρακολουθείστε στιγμές από το στούντιο, στην εποχή της ηχογράφησης του δίσκου.