"Υπάρχω": Κριτική στην ταινία-αφιέρωμα στον Στέλιο Καζαντζίδη

Παρακολουθήσαμε κι εμείς την πολυαναμενόμενη ταινία-αφιέρωμα στον Στέλιο Καζαντζίδη. 

H επιθυμία του Καζαντζιδη να γίνει η ζωή του ταινία ήταν γνωστή. Πριν φύγει για τις ΗΠΑ, το 1976, είχε δηλώσει στον Γιώργο Λιάνη ότι θα το ζητήσει από τον σκηνοθέτη Ηλία Καζάν. Δεν γνωρίζουμε αν τελικά το έπραξε στα χρόνια που έζησε εκεί. Αλλά και αργότερα, όταν επέστρεψε, υπήρξε η φήμη ότι ο φίλος και κουμπάρος του Βασίλης Βασιλικός, ετοίμαζε ταινία για τον Καζαντζίδη, με σκηνοθέτη τον Κώστα Γαβρά. 

Τελικά η επιθυμία του έγινε πράξη. Η ταινία, με τίτλο «Υπάρχω», που υπογράφει ο σκηνοθέτης Γιώργος Τσεμπερόπουλος και η σεναριογράφος Κατερίνα Μπέη, έκανε πρεμιέρα στις 19 Δεκεμβρίου. 

Δεν μας ενδιαφέρει τί γράφουν ή λένε άσχετοι ή σχετικοί με τη ζωή και το έργο του Καζαντζίδη, όσο κοντά του κι αν έζησαν. 

Κατά τη γνώμη μας, πρόκειται για μια πρόχειρη και "φτωχή" ταινία, κατώτερη του μεγέθους του Καζαντζίδη. Είναι μια επιφανειακή προσέγγιση του μύθου του, με ερμηνείες που όχι μόνο δεν πείθουν αλλά, σε ορισμένα σημεία, προκαλούν γέλιο. 

Το κάστινγκ ήταν αδιάφορο, Η ερμηνεία του πρωταγωνιστή (του Χρήστου Μάστορα) ως τραγουδιστή και ηθοποιού εξίσου αδιάφορη κινήθηκε μακριά από το πνεύμα του Καζαντζίδη και το ύφος της εποχής.

Το σενάριο στερείται συνοχής και είναι γεμάτο ανακρίβειες. Παρόλο που οι συντελεστές μας προειδοποιούν στην αρχή της ταινίας ότι πρόκειται για προϊόν μυθοπλασίας, είναι ανεπίτρεπτο να παραποιούνται τόσο πολύ τα γεγονότα ή να παρουσιάζονται ως αλήθεια ιστορίες που αμφισβητούνται έντονα. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η αναφορά στην εγκυμοσύνη της Καίτης Γκρέυ. Πώς άραγε η οικογένεια του Καζαντζίδη αποδέχτηκε κάτι τέτοιο χωρίς διαμαρτυρίες;

Ο θεατής, ειδικά αν δεν είναι εξοικειωμένος με την ιστορία του Καζαντζίδη, δυσκολεύεται να ακολουθήσει την εξέλιξη. Βομβαρδίζεται από εναλλαγές σκηνών και πληροφορίες, οι οποίες παρουσιάζονται με αδικαιολόγητη βιασύνη, χωρίς να προσφέρουν κάτι ουσιαστικό στην πλοκή. Λείπει η ιστορία, λείπει ο ειρμός. 

Η ταινία δεν καταφέρνει να αποδώσει το μεγαλείο και την αποδοχή του Καζαντζίδη στα χρόνια της ακμής του. Αποτυγχάνει επίσης να αποδώσει την ατμόσφαιρα της εποχής, την οποία όρισε με το έργο του. Απουσιάζουν οι μεγάλοι συνθέτες με τους οποίους συνεργάστηκε, τα μεγάλα τραγούδια. Απουσιάζει ο Καζαντζίδης της δισκογραφίας και των θεατρικών παραστάσεων. 

Σκηνή από τα γυρίσματα της ταινίας "Υπάρχω"

Η επιλογή να τραγουδήσουν οι πρωταγωνιστές τα τραγούδια του Καζαντζίδη, όσο κι αν εξυπηρετεί τον στόχο του σκηνοθέτη, μάλλον υποβιβάζει το πρωτότυπο έργο. Η μουσική επιμέλεια από τον Μίνωα Μάτσα προκαλεί, ενώ η αναγωγή του Χρήστου Νικολόπουλου σε κεντρικό χαρακτήρα της πλοκής είναι τουλάχιστον άστοχη. 

Δεν μπορούμε ωστόσο να πούμε ότι απογοητευτήκαμε… κι αυτό γιατί δεν είχαμε υψηλές προσδοκίες. Είναι, άλλωστε, εξαιρετικά δύσκολο να ζωντανέψεις στη μεγάλη οθόνη έναν θρύλο, ο οποίος υπάρχει στη φαντασία του καθενός με έναν πολύ προσωπικό τρόπο. Σε κάποια σημεία συγκινηθήκαμε, μοιραία, καθώς ζωντάνεψε στη μεγάλη οθόνη ο ήρωας των παιδικών μας χρόνων. 

Το καλύτερο σημείο της ταινίας, αναμφίβολα, ήταν ο επίλογος. Ο Στέλιος Καζαντζίδης εμφανίζεται να τραγουδά το "Υπάρχω". Η αίθουσα παγώνει, και, παρόλο που τα φώτα έχουν ανάψει, κανείς δεν αποχωρεί πριν τελειώσει το τραγούδι. Ανατριχίλα.

Σίγουρα η ταινία αυτή θα αποτελέσει αφορμή, για τους νεότερους ή τέλος πάντων όσους δεν συναντήθηκαν με τον μύθο του Καζαντζίδη, να τον αναζητήσουν. Σημασία ωστόσο σε αυτή την αναζήτηση, και κάθε αναζήτηση, έχει η αφετηρία. Κι έπειτα ο Καζαντζίδης, θα μπορούσε να έρθει πιο κοντά στους νέους αν τον "έπαιζαν" περισσότερο τα ραδιόφωνα και η τηλεόραση...

 

ΥΓ: Όπως έγραψε ένας φίλος, "Αφήστε τον κι αυτόν κι εμάς να ησυχάσουμε. Έχει κι αλλού φράγκα. Ορμάτε."

Διαβάστε ακόμα:

• Υπάρχω - 1975
• Η δισκογραφική διαδρομή του Στέλιου Καζαντζίδη