Παρασκευή 6 Νοεμβρίου 2009

«Υπάρχω» - 1975

«Φίλοι μου,

Ο δίσκος που ακούτε αυτή τη στιγμή, έχει τίτλο «Υπάρχω» και γράφτηκε με τη συνεργασία του Πυθαγόρα και του Χρήστου του Νικολόπουλου. Ο τίτλος είναι συμβολικός και αφορά εσάς και εμένα.
Υπάρχω σαν καλλιτέχνης και σαν άνθρωπος, απ’ τον καιρό που εσείς, οι γνωστοί και άγνωστοι φίλοι μου, με αγαπήσατε και με κάνατε δικό σας.
Υπάρχω εφόσον εξακολουθείτε να πιστεύετε ότι εκφράζω τους καημούς, τα προβλήματά σας, την πίκρα της ξενιτιάς, το μόχθο του εργάτη, την εγκατάλειψη, τη μοίρα του ανθρώπου της συνοικίας. Και θα υπάρχω, όσο υπάρχουν ταπεινοί, αγνοί και τίμιοι άνθρωποι του λαού.
Γιατί μόνο στην καρδιά του λαού ζω. Εκεί είναι το σπίτι μου, εκεί γεννήθηκα, εκεί θα πάψω κάποτε να υπάρχω.  Σας ευχαριστώ.»


Έτσι προλογίζει ο Στέλιος Καζαντζίδης το θρυλικό τραγούδι «Υπάρχω» και τον ομώνυμο δίσκο, που κυκλοφόρησε από τη δισκογραφική «ΜΙΝΟΣ» το Νοέμβριο του 1975. Στα έντεκα από τα δώδεκα τραγούδια του δίσκου το μουσικό μέρος φέρει την υπογραφή του Χρήστου Νικολόπουλου και το στιχουργικό αυτή, του σημαντικού λαϊκού στιχουργού Πυθαγόρα Παπασταματίου. Το δωδέκατο τραγούδι είναι μια επανεκτέλεση και αποτέλεσε προσωπική επιλογή του Στέλιου.

Ο τίτλος του είναι «Έφυγες με έναν άλλονε». Η μουσική είναι του Γιάννη Τατασσόπουλου και οι στίχοι του Νίκου Ρούτσου. Ίσως είναι και το τραγούδι, από όλα τα τραγούδια του δίσκου που συνάδει περισσότερο με τις αντιλήψεις του Στέλιου για το λαϊκό τραγούδι, για αυτό και αποτέλεσε προσωπική του επιλογή. Βέβαια όπως ο ίδιος δήλωσε χρόνια μετά την κυκλοφορία του «Υπάρχω», το αγαπημένο του τραγούδι, από τα δώδεκα του δίσκου, ήταν το «Κράτα καρδιά».

Αξίζει να αναφέρουμε πως ο Αχιλλέας Θεοφίλου έκανε την παραγωγή, ο Τάκης Φιλιππίδης με βοηθό τον Γιάννη Παπαϊωάννου την ηχοληψία, ενώ της σχεδίασης του εξωφύλλου επιμελήθηκε η Λίκα Φλώρου.

Σε ότι αφορά στην ηχογράφηση του «Υπάρχω», ο Καζαντζίδης αρχικά ήταν διστακτικός,. Ο λόγος δεν ήταν απλά και μόνο η «κόντρα» του με το ιδιοκτησιακό καθεστώς της «ΜΙΝΟΣ». Τα ίδια τα τραγούδια ήταν ανασταλτικός παράγοντας.

Η Κορίνα Βασιλειάδου, ανερχόμενη τραγουδίστρια και σύντροφος – την περίοδο εκείνη - του Καζαντζίδη, δήλωσε πριν μερικά χρόνια στην εκπομπή «Αρχείο»: «Δεν ήθελε να τα πει αυτά τα τραγούδια, τα θεωρούσε πάρα πολύ μοντέρνα για εκείνον. Έκλαιγα τρεις μέρες να βγει στην τηλεόραση. Είχε νεκρώσει όλη η Ελλάδα τότε για να δούνε τον Στέλιο Καζαντζίδη στην τηλεόραση. Δεν έβγαινε με τίποτα. Τελικά πείστηκε. Τα τραγούδια με δυσκολία, βγήκε και τα είπε τελικά. Δηλαδή όχι πως δεν ήταν ωραία, όχι πως δεν τα σεβότανε. Ο Στέλιος ήτανε τόσο ταπεινός. Του έδειχνε ο μικρότερος συνθέτης κάτι και τον κοίταζε μες στα μάτια.»

Στα 1980, 5 χρόνια μετά την κυκλοφορία του "Υπάρχω", ο Καζαντζίδης θα πει στο Βασίλη Βασιλικό: «Όλα αυτά τα χρόνια, πριν σταματήσω, έδινα τόπο στην οργή. Έλεγα πάντα, δε βαριέσαι αυτό το δίσκο θα τον πω για την μάνα μου, αυτούς τους δίσκους θα τους πω για τον κόσμο, αυτό το δίσκο θα τον πω για τον Θεοδωράκη, αυτόν θα τον πω για τον Νικολόπουλο, είπα να πω κι ένα δίσκο για μένα: το “Υπάρχω”. Αλλά μετά απ’ το δίσκο αυτό δεν ξαναείπα άλλον.»

Ο δίσκος κυκλοφόρησε, λοιπόν, το 1975 και σημείωσε σημαντικό αριθμό πωλήσεων. Αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί αναφορά και πρότυπο, για τους λαϊκούς δημιουργούς.

Καζαντζίδης - Πυθαγόρας


Περίπου 35 χρόνια μετά την κυκλοφορία του «Υπάρχω», περισσότερα από τα μισά τραγούδια του δίσκου «γεμίζουν» μουσικά προγράμματα σε πάλκα, μεγάλες πίστες, συνοικιακές ταβέρνες, επαρχιώτικα μαγαζιά, ακόμα και εναλλακτικές ή «έντεχνες» μουσικές σκηνές. Κάποιο από τα 12 τραγούδια του δίσκου, συμπεριλαμβάνεται πάντα στις λίστες αναπαραγωγής των μεγάλων ραδιοφωνικών σταθμών. Δεν υπάρχει, ίσως, Έλληνας που αγνοεί το «Υπάρχω» και αυτό, αν μη τι άλλο, αποδείχνει τη μεγαλοσύνη του Καζαντζίδη.

Αφορμή για τη δημοσίευση αυτή – αναφορά στο «Υπάρχω», στάθηκε η επανακυκλοφορία του δίσκου με το δεύτερο τεύχος της νεότευκτης έντυπης εφημερίδας «VETO», αυτή την Κυριακή (8/11/2009).

Παρόλο που η διανομή του μουσικού μας πολιτισμού σε έντυπες εκδόσεις εφημερίδων μας βρίσκει αντίθετους ή έστω, όχι απόλυτα σύμφωνους, παρακολουθούμε με ικανοποίηση, το εμπορικό ενδιαφέρον που δείχνουν οι εκδότες και ιδιοκτήτες του Tύπου για τον Στέλιο Καζαντζίδη.

Θεωρώντας εκ των προτέρων επιτυχημένη την κίνηση αυτή επανακυκλοφόρησης του «Υπάρχω», ελπίζουμε να καταγραφεί με αριθμούς, ακόμη μια φορά, η εμπορική ισχύς του Καζαντζίδη, η οποία θα καταργήσει – για όσους διαχειρίζονται τη μουσική μας κληρονομιά – το άλλοθι της μη – εμπορικότητας του κλασσικού λαϊκού τραγουδιού.


5 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Ήμουν πιτσιρίκι στο Ηράκλειο της Κρήτης όταν βγήκε αυτός ο δίσκος. Μας είχε συγκινήσει αφάνταστα ειδικά ο πρόλογος του Στέλιου. Ήταν η χρυσή εποχή των παράνομων ραδιοσταθμών και ένας από αυτούς βαφτίστηκε "Ράδιο Υπάρχω" και είχε σήμα φυσικά αυτό το τραγούδι. Ο Καζαντζίδης ήταν ο κυρίαρχος στη δισκογραφία και στα ερτζιανά. Σήμερα... άστο καλύτερα.

Manos είπε...

Ο Στέλιος Καζαντζίδης θα συνεχίζει να Υπάρχει για πάντα μέσα μας.

Άσχετα αν το σημερινό ραδιόφωνο τον έχει ξεχάσει...

Είναι κρίμα που δεν πρόλαβα να δω την ανάρτηση αυτή νωρίτερα για να την ανεβάσω και στο www.istories.gr Αν έχουν την δυνατότητα οι διαχειριστές θα το εκτιμούσα να μου στέλνουν τέτοιες αναρτήσεις με την μορφή της υπενθύμισης έστω στο info[at]istories.gr

tsanakas είπε...

ΠΩΣ ΒΑΣΑΝΙΣΑ (ή ενέπνευσα) ΤΟΝ ΠΥΘΑΓΟΡΑ!

Στο βίντεο με το εξοχικό του Στέλιου Καζαντζίδη επί του Αγίου Κωνσταντίνου Λοκρίδος διακρίνεται και ο στιχουργός του "Υπάρχω" (και δεκάδων άλλων μεγάλων λαϊκών τραγουδιών), ο Πυθαγόρας. Ο... καημένος ο Πυθαγόρας - γιατί τον είχα "βασανίσει" κάποτε με έναν άθλιο καφέ, όταν πιτσιρικάς εγώ, 11-12 χρονών, δούλευα το καλοκαίρι ως μπάρμαν στο ξενοδοχείο του θείου μου του Σελινόπουλου, επί της παραλίας του Αγίου Κωνσταντίνου. Δεν τον γνώριζα τον Πυθαγόρα, τότε. Μου τηλεφωνεί λοιπόν στο μπαρ από τον πρώτο όροφο και μου ζητάει έναν γλυκύ βραστόν ελληνικό καφέ, με φουσκάλες, αλλά στο μπρίκι, όχι στο μηχάνημα. Εγώ δεν έβρισκα μπρίκι και έτσι τον έφτιαξα στο μηχάνημα. Του τον ανεβάζω στον πρώτο όροφο. Ανοίγει η πόρτα, παντού χαρτιά -τότε έγραφε τους στίχους για τον δίσκο που θα ονομαζόταν "Υπάρχω"- , κοιτάζει τον καφέ, "αυτός δεν είναι σε μπρίκι, φέρε μου άλλον παιδί μου", μου λέει. Κατεβαίνω κάτω, του φτιάχνω καινούργιο, αλλά πάλι στο μηχάνημα, χωρίς μπρίκι. Του τον πάω. Το ίδιο σκηνικό. Τρίτη φορά, απτόητος εγώ και πείσμων. Το ίδιο σκηνικό. Τελικά, για καλή τύχη του Πυθαγόρα, που του είχα σπάσει τα νεύρα και του είχα στείλει την έμπνευση στον αγύριστο, εμφανίζεται η μάνα του θείου μου και με ρωτάει "τι έπαθες και πας πάνω κάτω;". Το και το, γιαγιά. "Άσε", μου λέει, "θα τον φτιάξω εγώ τον καφέ του στην κουζίνα, με μπρίκι". Και έτσι, τελικά, απαλλαγμένος από την εφηβική μου τρέλα, ο Πυθαγόρας ηρέμησε και κατάφερε να γράψει στο άψε σβήσε (και στο γράψε σβήσε) το "Υπάρχω" και άλλα ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ! Παραλίγο δηλαδή να μπλοκάρω την, λίγους μήνες μετά, θριαμβευτική επιστροφή του Καζαντζίδη στο τραγούδι... Εκτός και αν η ύστατη στιχομυθία μου με τον Πυθαγόρα άναψε μια σπίθα έμπνευσης. "Βρήκες μπρίκι, τελικά", μου είπε, μισοκλείνοντας την πόρτα του δωματίου. "Ειλικρινά, δεν ήξερα ότι υπάρχει, αλλά τελικά υπήρχε...", είπα και τον άφησα να συνεχίσει τη στιχουργική του.

Χρήστος Τσανάκας
[Δημοσιογράφος, πρώην διευθυντής των περιοδικών FOCUS και GEO]

https://www.youtube.com/watch?v=wr8bwr0XzeU

tsanakas είπε...

ΠΩΣ ΒΑΣΑΝΙΣΑ (ή ενέπνευσα) ΤΟΝ ΠΥΘΑΓΟΡΑ!

Στο βίντεο με το εξοχικό του Στέλιου Καζαντζίδη επί του Αγίου Κωνσταντίνου Λοκρίδος διακρίνεται και ο στιχουργός του "Υπάρχω" (και δεκάδων άλλων μεγάλων λαϊκών τραγουδιών), ο Πυθαγόρας. Ο... καημένος ο Πυθαγόρας - γιατί τον είχα "βασανίσει" κάποτε με έναν άθλιο καφέ, όταν πιτσιρικάς εγώ, 11-12 χρονών, δούλευα το καλοκαίρι ως μπάρμαν στο ξενοδοχείο του θείου μου του Σελινόπουλου, επί της παραλίας του Αγίου Κωνσταντίνου. Δεν τον γνώριζα τον Πυθαγόρα, τότε. Μου τηλεφωνεί λοιπόν στο μπαρ από τον πρώτο όροφο και μου ζητάει έναν γλυκύ βραστόν ελληνικό καφέ, με φουσκάλες, αλλά στο μπρίκι, όχι στο μηχάνημα. Εγώ δεν έβρισκα μπρίκι και έτσι τον έφτιαξα στο μηχάνημα. Του τον ανεβάζω στον πρώτο όροφο. Ανοίγει η πόρτα, παντού χαρτιά -τότε έγραφε τους στίχους για τον δίσκο που θα ονομαζόταν "Υπάρχω"- , κοιτάζει τον καφέ, "αυτός δεν είναι σε μπρίκι, φέρε μου άλλον παιδί μου", μου λέει. Κατεβαίνω κάτω, του φτιάχνω καινούργιο, αλλά πάλι στο μηχάνημα, χωρίς μπρίκι. Του τον πάω. Το ίδιο σκηνικό. Τρίτη φορά, απτόητος εγώ και πείσμων. Το ίδιο σκηνικό. Τελικά, για καλή τύχη του Πυθαγόρα, που του είχα σπάσει τα νεύρα και του είχα στείλει την έμπνευση στον αγύριστο, εμφανίζεται η μάνα του θείου μου και με ρωτάει "τι έπαθες και πας πάνω κάτω;". Το και το, γιαγιά. "Άσε", μου λέει, "θα τον φτιάξω εγώ τον καφέ του στην κουζίνα, με μπρίκι". Και έτσι, τελικά, απαλλαγμένος από την εφηβική μου τρέλα, ο Πυθαγόρας ηρέμησε και κατάφερε να γράψει στο άψε σβήσε (και στο γράψε σβήσε) το "Υπάρχω" και άλλα ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ! Παραλίγο δηλαδή να μπλοκάρω την, λίγους μήνες μετά, θριαμβευτική επιστροφή του Καζαντζίδη στο τραγούδι... Εκτός και αν η ύστατη στιχομυθία μου με τον Πυθαγόρα άναψε μια σπίθα έμπνευσης. "Βρήκες μπρίκι, τελικά", μου είπε, μισοκλείνοντας την πόρτα του δωματίου. "Ειλικρινά, δεν ήξερα ότι υπάρχει, αλλά τελικά υπήρχε...", είπα και τον άφησα να συνεχίσει τη στιχουργική του.

Χρήστος Τσανάκας
[Δημοσιογράφος - πρώην διευθυντής των περιοδικών FOCUS και GEO]

https://www.youtube.com/watch?v=wr8bwr0XzeU

tsanakas είπε...

ΑΓΙΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ - ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΕΙΑ 2014

Διάλεξη με τίτλο "Στη σκιά του Καζαντζίδη"
[28-08-14]

(Μικρό απόσπασμα/προδημοσίευση από το υπό έκδοση βιβλίο μου για τον Άγιο Κωνσταντίνο, τον Καζαντζίδη και την ηθική του ελληνικού λαϊκού τραγουδιού" / το αφιερώνω σε όλους τους παιδιόθεν φίλους μου - Χρήστος Τσανάκας, Σεπτέμβριος 2014)

Ίσως να μη το έχουμε προσέξει ή να μη θέλουμε να το προσέξουμε, όμως όλοι μας ταξιδεύουμε ανάμεσα στους εκλιπόντες, γνωστούς και αγνώστους, αρχαίους ή σύγχρονους. Κυριολεκτικά και μεταφορικά, αναπνέουμε την ανάσα τους. Για την επιστήμη, ο αέρας που αναπνέουμε αποτελεί όντως ανακύκλωση -φιλτράρισμα σε θάλασσα, γη και ουρανό- του αέρα που ανέπνευσαν ο Όμηρος και ο Μέγας Αλέξανδρος, ο Πίνδαρος και ο Πλάτωνας, ο Αριστοτέλης και ο Ασκληπιός, ο Περικλής, ο Πραξιτέλης, ο Σωκράτης, ο Αισχύλος, ο Σοφοκλής, ο Αριστοφάνης, ο Ηράκλειτος, ο Ιησούς, ο Μωυσής, ο Βούδας, ο Μωάμεθ, ο Νεύτων, ο Κοπέρνικος, ο Μπαχ, ο Μότσαρτ, ο Στραβίνσκι, ο Σαίξπηρ, ο Πικάσο, ο Νταλί, ο Γκάντι, ο Καζαντζάκης, ο Φώκνερ, ο Ελύτης, ο Σεφέρης, η Κάλας, ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, ο Χατζιδάκις, ο Τσιτσάνης, ο Φρανκ Ζάππα, ο Νέλσον Μαντέλα, ο Μαξ Πλανκ ή ο Αϊνστάιν, αλλά και οι πραγματικοί ήρωες της παγκόσμιας μυθολογίας, οι σαμάνοι των πάγων, οι κυνηγοί των μαμούθ, οι Νεάντερνταλ και οι Κρο-Μανιόν, φτάνοντας ως πίσω στα έσχατα όρια της ανθρωπότητας, στο χαμόγελο της Εύας, στις σαβάνες και στα δάση της Εδέμ ή στα σπήλαια της πρώτης μεγάλης μετανάστευσης των ανθρώπινων φυλών στις εσχατιές του πλανήτη. Οι «σκιές» όλων των ατόμων που έζησαν ποτέ στη Γη σμίγουν και διαχέονται στις σπείρες του χρόνου, σκορπούν αέναα τα ίχνη τους στον κόσμο, επιδρούν αόρατα αλλά καθοριστικά στο είναι μας και σφραγίζουν με άυλες αξίες και επιλογές τα προσωπικά μας βιώματα και το μέλλον των απογόνων μας μέσω των γονιδίων και των μιμιδίων. Ίχνη απτά και ίχνη πνευματικά. Ίχνη που έρχονται από πολύ μακριά, σε αβέβαιη ετεροχρονισμένη ώσμωση με τις αισθήσεις μας και με την ψυχοσύνθεσή μας. Αλλά και ίχνη κοντινά, αδρές δηλώσεις παρουσίας όλων εκείνων οι οποίοι ζουν για πάντα στην καρδιά μας. Οι αθάνατοι των ευαισθησιών μας, οι ευνοούμενοι των συναισθημάτων μας, οι εξ αίματος δικοί μας άνθρωποι και όσοι έγιναν δικοί μας γιατί κάποτε άγγιξε η ψυχή τους την ψυχή μας, είναι όλοι εδώ, μαζί μας. Πρωτίστως, οι γονείς, οι φίλοι και οι σύντροφοι στις περιπέτειες της ζωής. Και, παράλληλα, οι λυτρωτές της ψυχής μας, οι δημιουργοί όσων εικόνων βαθαίνουν τις εμπειρίες μας, οι αφηγητές των ιστοριών που κάνουν τη ζωή μας πιο συνεκτική, οι υμνωδοί των ονείρων και των παθών μας. Ιδίως οι τελευταίοι, οι αοιδοί των τραγουδιών τής καρδιάς. Όπως ο Στέλιος Καζαντζίδης. Ο άνθρωπος με τη μεγαλειώδη φωνή, η οποία αντήχησε σε ολόκληρη την οικουμένη αναγγέλλοντας εκ νέου την παγκοσμιότητα του ελληνισμού, έστω και στις πιο τραγικές ιστορικές συνθήκες. Πέραν πάσης συγκρίσεως, η φωνή του Καζαντζίδη αποδείχτηκε άβυσσος και ουρανός. Γιατί όλα τα χώρεσε και όλα τα απάλυνε. Μας λύτρωσε (και εξακολουθεί να μας λυτρώνει) μέσα από την κραυγή ενός ήρωα ο οποίος δίνει τα πάντα στην πάλη με τις τραγωδίες και τις αγωνίες που μας αφορούν προσωπικά ή συλλογικά, βγαίνοντας τελικά νικητής εν ονόματι της συνέχισης της ζωής, ενσταλάζοντας θεραπευτικά τη γλυκύτητα της αμοιβαίας συμπόνιας στην ψυχή μας...

...Η μεγάλη τέχνη είναι πάντα τραγική. Σε βασανίζει για να ομορφήνεις. Για να ανθίσεις στις καρδιές των ανθρώπων. Ο Καζαντζίδης το γνώριζε αυτό πολύ καλά. Και το παραδέχτηκε στην εισαγωγή του δίσκου "Υπάρχω".
"Μόνο στην καρδιά σας ζω...", μας είπε. Υπάρχει σπουδαιότερο μήνυμα από αυτά τα λόγια του Καζαντζίδη; Μοιάζουμ με λόγια του Ιησού: "Μόνο στην καρδιά σας ζω...". Αν όλοι μας πράτταμε κατά τέτοιο τρόπο ώστε να ζούμε για πάντα στις καρδιές των άλλων, τότε ο κόσμος γύρω μας (και μέσα μας) θα ήταν εντελώς διαφορετικός...

[Απόσπασμα διάλεξης]

Χρήστος Τσανάκας
Αθήνα