Οι ιστορικές συναυλίες στο θέατρο "Κεντρικόν" (ΒΙΝΤΕΟ)

Ο Στέλιος Καζαντζίδης και η Μαρινέλλα με την ηθοποιό Ειρήνη Παπά
μετά την πρώτη συναυλία στο θέατρο "Κεντρικόν" τον Μάρτιο του 1961

Το 1960 είναι η χρονιά που αρχίζει η “επανάσταση” στο ελληνικό τραγούδι. “Η προσπάθειά μας εμένα και του φίλου μου του Μάνου (μιλά για τον Χατζιδάκι) είναι να δώσουμε ή μάλλον να βοηθήσουμε στη διάπλαση ενός ρωμαλέου νεοελληνικού τραγουδιού, μίας νεοελληνικής μουσικής γενικότερα” θα δηλώσει ο Μίκης Θεοδωράκης, που έχει επιστρέψει από το Παρίσι και συνεργάζεται με την Columbia. Δισκογραφεί τον “Επιτάφιο” του Γιάννη Ρίτσου. Ο Τάκης Β. Λαμπρόπουλος, διευθυντής τότε της Columbia, επενδύει πολλά στη συνεργασία αυτή. 

Για τον Γιώργο Ζαμπέτα ο Μίκης Θεοδωράκης είναι η προσωπική επιλογή του διευθυντή της Columbia. Στο πρόσωπό του χτίζει το αντίπαλο δέος του Μάνου Χατζιδάκι. Η πρακτική αυτή είναι άλλωστε γνωστή. Το ίδιο έγινε και λίγο αργότερα όταν - σύμφωνα με τη μαρτυρία του ίδιου του Λαμπρόπουλου - η Columbia επιστράτευσε όλες τις τις δυνάμεις για να προωθήσει τον Γιάννη Μαρκόπουλο ως αντικαταστάτη του Μίκη Θεοδωράκη, όταν τα τραγούδια του τελευταίου απαγορεύτηκαν από την Χούντα των συνταγματαρχών. 

Στο δυναμικό της Columbia την περίοδο εκείνη ανήκουν ο Στέλιος Καζαντζίδης και ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης. 

Έτσι το 1961 κυκλοφόρησαν σε δίσκους 45' στροφών τα τραγούδια της «Πολιτείας» με ερμηνευτές τον Στέλιο Καζαντζίδη και τη Μαρινέλλα με την ετικέτα "His Master's Voice". Τραγούδια ήταν τα εξής: “Έχω μια αγάπη” /  “Το Σαββατόβραδο” (7PG 2908) σε στίχους Τάσου Λειβαδίτη και τα “Βράχο - βράχο τον καημό μου” / “Το παράπονο” (7PG 2909), “Μετανάστης” / “Καημός” (7PG 2910) σε στίχους Δημήτρη Χριστοδούλου. 

Η ηχογράφησή τους έγινε στις 9 Μαρτίου του 1961 με λαϊκή ορχήστρα υπό τη διεύθυνση του Μίκη Θεοδωράκη. Στο μπουζούκι ήταν ο Μανώλης Χιώτης και ο Γιάννης Καραμπεσίνης. 

Τα τραγούδια αυτά παρουσιάστηκαν σε δύο ιστορικές συναυλίες στο θέατρο “Κεντρικόν” τις οποίες οργάνωσε ο Πύρρος Σπυρομήλιος, διευθυντής - τότε - του Εθνικού Ιδρύματος Ραδιοφωνίας (ΕΙΡ). Οι συναυλίες έλαβαν χώρα στις 20 και 22 Μαρτίου του 1961. Ο Μίκης Θεοδωράκης και ο Μάνος Χατζιδάκις εμφανίστηκαν μαζί στη σκηνή του θεάτρου, παρουσία και της “Ελαφράς Ορχήστρας του ΕΙΡ”. Σολίστ στο μπουζούκι ήταν ο Μανώλης Χιώτης και τραγουδιστές ο Στέλιος Καζαντζίδης με τη Μαρινέλλα, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Μαίρη Λίντα και σε πρώτη εμφάνιση ο Τέρης Χρυσός. Παρουσιάστρια ήταν η ηθοποιός Μάρω Κοντού.

Οι συντελεστές της παράστασης. Δεξιά ο ηθοποιός Γιώργος Φούντας.

Ήταν η πρώτη φορά που οι λαϊκοί τραγουδιστές και μουσικοί εμφανίστηκαν σ' έναν τέτοιο χώρο. Η ορχήστρα του ΕΙΡ δεν είδε με καλό μάτι τη συνεργασία. Ενδεικτική είναι η μαρτυρία του Τάκη Β. Λαμπρόπουλου σε συνέντευξή του στον Φώτη Απέργη για το Δεύτερο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Αναφέρει λοιπόν: “Είπαν ότι ο Χιώτης θα παίξει κιθάρα. Ούτε να ακούσουν για μπουζούκι. Κι όχι μόνο αυτό. Όταν πήγανε να κάνουν δοκιμές στο Εθνικό Ίδρυμα - γιατί οι συναυλίες γινόντουσαν στο θέατρο “Κεντρικόν” - είχανε πάει οι εκτελεσταί οι δικοί μας για αυτή την εκδήλωση. Ο βοηθός μου ο οποίος τους ακολουθούσε μου λέει, κύριε Τάκη έχουμε ένα μεγάλο πρόβλημα. Προκειμένου να συμμετάσχουν αυτοί (ορχήστρα του ΕΙΡ) στη συναυλία που θα κάνουμε θέλουν να περάσουν τον Καζαντζίδη, την Μαρινέλλα, την Λίντα και τον Μπιθικώτση από οντισιόν διότι δεν είναι στα αρχεία τους. Του λέω, θα τους πεις αυτή τη στιγμή ότι τα βροντάμε και φεύγουμε και ματαιώνεται και η συναυλία … Ήταν εχθρικοί για λόγους μουσικής, δεν ήταν εχθρικοί για λόγους πολιτικής”. 

Τελικά ο Χιώτης έπαιξε μπουζούκι καθώς σύμφωνα πάντα με τον Τάκη Β. Λαμπρόπουλο χρησιμοποίησε ένα “κόλπο”. “Ήτανε κι ο Χιώτης στον οποίο είπανε να μην παίξει μπουζούκι. Ο Χιώτης είχε φτιάξει ένα όργανο δικό του το οποίο το έλεγε κιθαρόνι. Το κιθαρόνι ήταν ένα μπάσταρδο μουσικό όργανο, μισό κιθάρα και μισό μπουζούκι. Ο Χιώτης είχε το μπουζούκι δίπλα. Και όταν βγήκε πήρε το μπουζούκι κατευθείαν. Δεν έπαιξε ούτε μια νότα στο άλλο. Αλλά δεν τόλμησε κανείς μπροστά στο κοινό να τον διακόψει”, αφηγήθηκε ο Τάκης Β. Λαμπρόπουλος.

Πέρα όμως από τον χώρο και τους συνεργάτες και το κοινό ήταν διαφορετικό. Το άγχος του Μπιθικώτση το πρώτο βράδυ ήταν τέτοιο που τον ανάγκασε να διακόψει το τραγούδι και να εγκαταλείψει τη σκηνή. 

Ο ίδιος βέβαια επικαλέστηκε πρόβλημα υγείας και επί σκηνής αλλά και τέσσερις μέρες αργότερα σε κοινή συνέντευξή του με τους Μίκη Θεοδωράκη και Μάνο Χατζιδάκι στην εφημερίδα Εμπρός: “Τη Δευτέρα ήμουν άρρωστος, πολύ άρρωστος για αυτό δεν τα πολύ κατάφερα. Γιατί όμως γράψατε ότι έπαθα τρακ (προς τον ρεπόρτερ) αφού δεν έπαθα.” 

Το σκίτσο του Μένη Μποσταντζόγλου μετά την πρώτη συναυλία

Και ερχόμαστε στο σήμερα. Είμαστε χαρούμενοι που οι συναυλίες αυτές διασώθηκαν. Υπάρχει και ήχος και εικόνα από τις ιστορικές εκείνες στιγμές. Τα ντοκουμέντα αυτά διασώθηκαν χάρη στο ενδιαφέρον ανθρώπων που κατέγραψαν τις συναυλίες αυτές με δικά τους ερασιτεχνικά μέσα, γιατί κατά τη διάρκεια της Δικτατορίας ταινίες από τέτοιες συναυλίες στο αρχείο της ραδιοφωνίας καταστράφηκαν. Ένα απόσπασμα από τις μουσικές αυτές στιγμές κυκλοφόρησε από την POLYGRAM στα μέσα της δεκαετίας του 80. 

Πέραν αυτού, υπάρχει και υλικό από το Εθνικό Οπτικοακουστικό Αρχείο το οποίο και δημοσιεύουμε στο παρόν άρθρο. 

Κοιτώντας τα γεγονότα από απόσταση διαπιστώνουμε ψύχραιμα πως παρά την ιστορική τους αξία οι συναυλίες αυτές έγιναν πρόχειρα και το καλλιτεχνικό αποτέλεσμα ήταν φτωχό. Έστω κι αν το Αθηναϊκό κοινό αγκάλιασε τις παραστάσεις και οι εφημερίδες έγραψαν διθυράμβους την επομένη. Αυτό ήταν αναμενόμενο να συμβεί. Καλλιτέχνες και κοινό συμμετείχαν σε κάτι πρωτόγνωρο χωρίς να υπάρχει η δυνατότητα σύγκρισης.

Διαβάστε ακόμα:

• "Όμορφη Πόλη"
• ΤΟ ΑΞΙΟΝ ΕΣΤΙ